اصول هیئت داری و آسیب شناسی هیات های مذهبی (۱): ارکان و ساختار هیات

مقدمه: لزوم پرداختن به اصول هیئت داری

بی شک هیات یکی از قوی ترین مراکز دینی و معرفتی شیعه بوده و هست و نقش آن در بالا رفتن معنویت فرد و اجتماع بی بدیل است. یک هیات مذهبی اگر بتواند با استفاده از روشی صحیح، عالمانه و عاشقانه حرکت کند خواهد توانست بیشترین نقش را در رشد و تعالی جامعه اسلامی داشته باشد که هیچ حرکت و تشکلی به پای آن نخواهد رسید و توان رقابت با او را نخواهد داشت. هر چه زمان می گذرد خلأ وجود یک هیات تمام عیار و به دور از اضافات و زواید و انحراف، بیشتر احساس می شود. هیاتی که که با رعایت اصول هیئت داری رضای خدا و اهل بیت علیهم السلام را محور و هدف کار خود قرار داده و به دور از هرگونه تحریف، آزار، فرصت سوزی و … به سوی اهداف خود حرکت کند. هیاتی که کسی نسبت به عمل دینی کم توجه نباشد. اولویت برای همه تقوا و بندگی باشد و از احساسات مستمعان سوء استفاده نشود. مداح حال مستمع را مراعات می کند و سخنران با جان و دل به دنبال آموزاندن سبک زندگی دینی است.

از آنجا که نگارنده این سطور سالیان متمادی، * عهده دار تاسیس، مدیریت و همراهی با هیاتهای مذهبی بوده، در ۱۴ قسمت که دارای  ۵ نکته کاربردی و مهم است و ۲ نکته پایانی با استفاده از عباراتی مختصر و مفید، آنچه رشد و سلامت یک هیات مذهبی را تضمین می کند بیان خواهد کرد. ان شا الله این مباحث بتواند برکاتی برای اینجانب و خوانندگان محترم داشته باشد.

قسمت اول: ارکان و ساختار  هیات

یک) عالم با تقوا

درخواست جدی از عالمی با تقوا و اسلام شناس برای حضور، همکاری و نظارت بر هیات * و در صورت عدم امکان حضور ایشان، ارائه گزارش ماهانه و بهره گیری از نظرات وی و در غیر این صورت بهره گیری از روحانیان فاضل و کارشناسی که بتوانند ارتباط هیات را با عالمان ربانی حفظ کرده و منویات، رهنمودها و مبانی فکری ایشان را به مدیران و اعضای هیات انتقال دهند و همچنین خود ایشان نیز در مواقع ضروری به ارشاد و مشاوره با مدیران هیات ها بپردازند.۱

* کار فرهنگی یعنی کار دینی و کار دینی بدون کارشناس دینی بی معناست. این که در کشور ما هرکسی به خود اجازه می دهد در مقام تربیت افراد و هدایت دینی آنان بنشیند، بسیار نگران کننده است.و نگران کننده تر از آن این است که تربیت دینی فرزندان ما به دست کسانی می افتد که آگاهی کمی نسبت به احکام، اخلاق و مبانی اسلامی دارند. ۲

دو) جلسات اخلاق

برگزاری جلسات اخلاق ماهانه با عالمی با تقوا که تمامی اعضا یا لا اقل اعضای اصلی هیات بتوانند در این جلسات حضور داشته باشند و در صورت عدم امکان حضور در محضر یکی از عالمان بزرگ، توزیع و عرضه کتابها یا سی دی های اخلاقی عالمی با تقوا در هیات با راهنمایی یک روحانی فاضل و اخلاقی که به عنوان مشاور هیات انتخاب شده است.

سه) مشاوری عالم و فاضل

استفاده و مشاوره دائمی با روحانی ای فاضل و مورد تایید که بتواند در مواقع لزوم نکات جزیی تر را با اعضا مطرح کند و از نزدیک با امور هیات آشنا باشد.

چهار) انتخاب سخنران

چون سخنران و سخنرانی نقشی بسیار مهم در شکل گیری فکر مردم دارد؛ لذا دعوت به سخنرانی از روحانیونی (برای برنامه های هفتگی و مراسم خاص سالیانه هیات مثل ایام محرم و فاطمیه) که تخصص و روحیات آنها مناسب با فضای هیات بوده و الزاما معمم باشند باید زیر نظر روحانی ای باشد که عهده دار مشاوره هیات است.  همچنین تا آنجا که مقدور است باید سخنرانان یک هیات، مبانی علمی و فکری یکسان و نزدیک به هم داشته باشند و الا در تربیت نیرو با مشکل مواجه خواهند شد.

پنج) مدیران کارآمد

در راس هر یک از بخش های هیات اعم از اجرا، محتوا، تدارکات، روابط عمومی و … باید مدیری متدین و کارآمد و بلند نظر (به دور از تنگ نظری) باشد.

• توصیه: از دوستان و برادران هیاتی خواهش می کنم که از مدیران هیات های خود در مورد ارکان هیات بازخواست داشته باشند و این امر را ساده نینگارند. اگر خدای نکرده در این امر (رعایت ارکان) کوتاهی شود معلوم نیست عمر گرانبهای خود را در بهترین مسیر صرف کرده باشند. به خصوص در شهرها که دسترسی به افراد فاضل و عالم آسان تر است، نباید دین خود را از هرکسی گرفت و احساسات جوانی را در هر مسیری خرج کرد که اگر رعایتش ممکن باشد، عدم رعایتش خسران است.

پی نوشت ها:

۱. مقام معظم رهبری: البته ارتباط مستقیم علما با مردم، یک عامل و عنصر بی بدیلی است؛ هیچ چیزی جای این را نمی گیرد، هیچ چیزی.  ۱۳۹۳/۶/۱۳

۲. مقام معظم رهبری در دیدار با فعالان فرهنگی: یک توصیه ی دیگر، که این هم به نظر من خیلی مهم است، این است که این چنین کار بزرگ و گسترده ای، پشتوانه ی فکری و نظری بسیار محکمی لازم دارد. اگر این پشتوانه ی فکری و نظری را نداشتید، وسط راه، تشکیلاتتان در درون خودش ممکن است دچار انحراف بشود، دچار رکود و ارتجاع بشود. اگر این پشتوانه ی فکری وجود نداشته باشد، این خطرها در کمین شماست. ۱۳۹۲/۲/۲

۳. امام خمینی (ره): کشور ما و ملت ما احتیاج به سازندگی دارد. سازندگیهای روحی مقدم بر همه سازندگیهاست. جهاد سازندگی از خود افراد باید شروع بشود و خودشان را بسازند و با شیطان باطنی جهاد کنند که این جهاد منشأ همه جهادهایی است که بعد واقع می‌شود. انسان تا خودش را نسازد نمی‌تواند دیگران را بسازد و تا دیگران ساخته نشوند، نمی‌شود که کشور ساخته بشود. جهاد سازندگی از خود آدم باید شروع بشود. دیدار با کارکنان بخش خبر و جهاد سازندگی در صدا و سیما.

مقام معظم رهبری: همه‌ی ما در همه‌ی سطوح باید اول از خودمان شروع کنیم. «من نصب نفسه للنّاس اماما فلیبدأ بتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره».(۱) در همه‌ی سطوح همین جور است. از خودمان باید شروع کنیم؛ این را ما در بسیج جا بیندازیم. بیانات در دیدار جمعی از بسیجیان و فعالان طرح «صالحین»