احکام والدین | چیستی عاق والدین و احکام آن

زمان تقریبی مطالعه: ۲ دقیقه

همانطور که مشخص است حقوق والدین یکی از مهم ترین حقوقی است که به گردن انسان مومن است. پدر و مادر با تمامِ سختی‌هایی که برای تربیت و رشد فرزندِ دلبندشان متحمل می‌شوند بدون شک باید از جایگاه بی بدیلی در زندگیِ انسان برخوردار باشند. به همین جهت در سبک زندگیِ اصیل اسلامی آزار و اذیتِ آنان حرام است و اصطلاحا به آن عاق والدین گفته می‌شود. در این نوشتار از جامعه الاحکام شما را با چیستیِ عاق والدین و احکام آن آشنا خواهیم ساخت.

معنای لغوی و اصطلاحی عاق والدین

عاق یا عقوق از کلمه عقّ گرفته شده است و در لغت به معنای پاره کردن و بریدن آمده است.[۱] و در اصطلاح به معنای این است که فرزند پدر و مادر را آزار دهد و آنان را با زبان و رفتاراز خود برنجاند[۲] ویا حقوق ایشان را نادیده گرفته و ضایع کند[۳]. از این رو خود عمل بی احترامی و آزار رساندن به ایشان با گفتار یا رفتار، از مصادیق عاق والدین به شمار میرود و لازم نیست که پدر یا مادر بگویند که عاقت کردم.

پیامدهای عاق والدین

بدون شک گناه کبیره بودنِ عاق والدین و توصیه‌های آیات و روایات پیرامون حرمت والدین نشان دهنده‌ی این است که عاق والدین پیامدهای فراوانی را به دنبال خواهد داشت. از جمله آن پیامدها می‌توان به موارد زیر اشاره

وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً «و خدای یکتا را عبادت کنید و چیزی را شریک او قرار ندهید و به پدر و مادر خود نیکی کنید.»

قرآن کریم سوره نساء، آیه ۳۶

کرد:

• محرومیت از بهشت و استشمام بوی آن؛ بر پایه روایتی از امام صادق (ع)، روز قیامت، پرده‌ای از پرده‌های بهشت را کنار می‌زنند، بوی آن به مشام هر جانداری از مسافت پانصد سال راه می‌رسد، مگر کسانی که عاق والدین شده‌اند[۵].
• ورود به جهنم.[۶]
• پذیرفته نشدن نماز؛ در روایتی آمده کسی که با نظر دشمنی به پدر و مادر ستمکار خود نگاه کند، خدا نمازش را نمی‌پذیرد.[۷]
• مستجاب نشدن دعا.[۸]
• عذاب در دنیا؛ در روایتی از پیامبر عقوق والدین از گناهانی دانسته شده که انسان در دنیا کیفرش را می‎بیند.[۹] ملا احمد نراقی گفته است که تجربه ثابت که عاق والدین، کوتاهی عمر، تلخی زندگانی، فقر، پریشانی و سختی جان‌دادن و شدت سکرات موت را در پی دارد.[۱۰]
• عذاب قبر؛ به گفته ملامهدی نراقی، کسی که مادرش از او ناراضی باشد سکرات موت و عذاب قبرش شدید است.[۱۱]

---

پاورقی‌ها:

[۱] . مجمع البحرین، واژه عقق

[۲] . معراج السعاده، ص ۵۲۲

[۳] . فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۵ ، ص۴۴۶

[۴] . کافی، ج۲ ، ص ۲۷۶

[۵] . کافی، ج ۲ ، ص ۳۴۹

[۶] . کافی، ج۲ ، ص ۳۴۸

[۷] . کافی، ج ۲ ، ص ۳۴۹

[۸] . کافی، ج ۲ ، ص ۴۴۸

[۹] . نهج الفصاحه، ص ۱۶۵

[۱۰] . معراج السعاده ، ص ۵۳۲

[۱۱] . جامع السعادات، ج۲ ، ص۲۶۳