روزه چیست و چرا باید روزه بگیریم؟

زمان تقریبی مطالعه: ۵ دقیقه

(ماه رمضان) ماهِ ویژه‌ای است که هر ساله آن را در کشور عزیزمان پشت سر می‌گذاریم. همان ماهی که با آمدنش زیبایی‌های فراوانی با خود به همراه می‌آورد و با رفتنش ما را بسیار دلتنگ و بی قرار خود می‌کند. قاعدتاً همه می‌دانیم که نشانه اصلی ماه رمضان (روزه) است. اما منظور از روزه چیست؟ اگر به دنبال کشف معنای روزه هستید و می‌خواهید بدانید که روزه چیست و چه آثار فراوانی را با خود به همراه دارد از شما دعوت می‌کنیم که با این مقاله از پورتال جامعه الاحکام با ما همراه باشید.

معنای روزه چیست

در زبان عربی و ادبیات قرآنی صوم معادل کلمه روزه است. صوم در لغت به معنای «خودداری کردن از (انجام) هرکار (خوردن، گفتن و رفتن)» و از نظر دین اسلام «نوعی عمل عبادی است، که انسان برای انجام فرمان خداوندِ متعال، از اذان صبح تا اذان مغرب انجام می‌دهد و به سبب آن از انجام کارهایی که روزه را باطل می‌کند می‌پرهیزد».
در دین مبین اسلام اعمال عبادی آن کارهایی هستند که انسان باید با قصد و نیّت قربهً إلی اللّٰه انجام دهد، و الّا آن عمل ناصحیح (باطل) است. در اصطلاح به کسی که روزه می‌گیرد، صائم (روزه دار) و به آن‌چیزی که روزه دار باید از انجام آن خودداری کند و در صورت انجام دادن آن روزه‌اش باطل می‌شود، مُفطِر (افطار کننده، باطل کننده) می‌گویند.

تاریخچه روزه در ادیان دیگر

با توجه به آنچه که در معنا و تعریف روزه چیست بیان کردیم، اکنون لازم است که نگاهی بیندازیم به تاریخچه روزه در ادیان دیگر و ببینیم که آیا روزه عملی صرفا مختص دین اسلام است؟ یا این که قبلا نیز سابقه داشته است؟

بهتر است برای شروعِ بررسی تاریخچۀ روزه چیست، به آیۀ ۱۸۳ سورۀ بقره مراجعه کنیم؛ خداوند متعال در این آیه خطاب به اهل ایمان می‌فرمایند: یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ اَلصِّیٰامُ کَمٰا کُتِبَ عَلَى اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ  «ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته (واجب) شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید».

این آیه، به واجب بودن روزه در امت‌های گذشته و ادیان پیش از اسلام مانند یهودیت و مسیحیت اشاره می‌کند. همچنین ما می‌توانیم با بررسی کتاب‌های دینی اهل کتاب (عهدین)، نمونه‌های بارزی از اشاره به روزه‌داری را در آن‌ها پیدا کنیم؛ مثلاً در کتاب تورات، سِفر خروج، فصل ۳۴ شماره ۲۸ اینگونه آمده است که:

موسی چهل شبانه روز بالای کوه در حضور خداوند بود. در آن مدت نه چیزی خورد و نه چیزی آشامید.

یا  در کتاب دوم تواریخ، فصل ۲۰ شماره ۳ پیرامون دستور یَهُوشافاط به قوم خود آمده است:

یهوشافاط از این خبر بسیار ترسید و از خداوند کمک خواست. سپس دستور داد تمام مردم یهودا روزه بگیرند.

و در کتاب انجیل لوقا، فصل دوم، شماره ۳۷ اینگونه آمده:

آنا هرگز خانه خدا را ترک نمی‌کرد، … و اغلب روزه‌دار بود.

همچنین به غیر از اشاره به روزه‌داری در ادیان الهی، در مکاتبی مانند هندوئیزم، بودیزم و … نیز روزه‌ گرفتن با شیوه‌ای متفاوت از این ادیان یک امر متداول است. هندوها در روزهای ابتدایی ماه جدید و در جشن‌هایی مانند شیوراتری (SHIVRATRI)، درگاپوجا (DURGA PUJA) و… روزه می‌گیرند. بودایی‌ها، به ویژه راهبان آن‌ها انجام مراسمات آئینی خود روزه‌داری می‌کنند. صابئین که خود را از پیروان حضرت یحیی ^{علیه السلام} می‌دانند، در برخی از روزهای خاص که آن روزها را مُبطِل می‌گویند، روزه می‌گیرند.

با توجه به آنچه که در بالا بیان کردیم، به خوبی روشن می‌شود که روزه‌داری نه تنها در دین مبین اسلام، بلکه در ادیان و مکاتب دیگر نیز وجود دارد.

چرا باید روزه بگیریم؟

بسیار خوب. تا بحال به همراه یکدیگر معنا و تاریخچه‌ روزه‌داری در ادیان و مکاتب دیگر را بررسی کردیم. اکنون زمان آن رسیده است که به این سؤال کلیدی و مهم پاسخ دهیم که (چرا باید روزه بگیریم؟) برای روشن شدن پاسخ این سوال باید سه مطلب را به اتفاق یکدیگر بررسی کنیم:

1. مطلب اول: دلیل گرفتن روزه چیست
2. مطلب دوم: آثار گرفتن روزه چیست
3. مطلب سوم: حکمت های گرفتن روزه چیست

گذاشتن عکس

دلیل روزه گرفتن

خداوند متعال در قرآن کریم خطاب به اهل ایمان می‌فرماید:

یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ اَلصِّیٰامُ

ای افرادی که ایمان آوردهاید! روزه بر شما نوشته (واجب) شده است

خدا مولی و خالق ماست و روزه نیز یکی از دستورات خداوند متعال است که توسط این آیه شریفه و احادیث مختلف پیامبر صل اللّٰه علیه و آله و سلّم و ائمه علیهم السلام به مسلمانان داده شده است؛ طبیعتاً، بر طبق آیه (أطیعوا اللّٰه و أطیعوا الرّسول و اولی الامر منکم) وقتی دستوری از جانب خدا،رسول خدا یا صاحبان امر (ائمه علیهم السلام) به انسان دارای تکلیف (مکلف) می‌رسد، بر او لازم می‌شود که از آن دستور اطاعت کند.
خدا مولی و خالق ماست و روزه نیز یکی از دستورات خداوند متعال است که توسط این آیه شریفه و احادیث مختلف پیامبر صل اللّٰه علیه و آله و سلّم و ائمه علیهم السلام به مسلمانان داده شده است؛ طبیعتاً، بر طبق آیه (أطیعوا اللّٰه و أطیعوا الرّسول و اولی الامر منکم) وقتی دستوری از جانب خدا،رسول خدا یا صاحبان امر (ائمه علیهم السلام) به انسان دارای تکلیف (مکلف) می‌رسد، بر او لازم می‌شود که از آن دستور اطاعت کند.

عکس گذاشته شود

برای شفاف شدنِ این مسئله، توجه شما را به یک مثال جلب می‌کنیم. در حالت معمولی اگر شخصی به شما دستور بدهد که: «فلان کار را برایم انجام بده» شما می‌توانید انجام ندهید و به خاطر انجام ندادن آن کار، مستحقِّ هیچ‌گونه سرزنشی نخواهید بود؛‌ اما اگر دستور دهنده، پدر یا مافوق شما باشد و شما کار خواسته شده را انجام ندهید، در این صورت دستور دهنده می‌تواند شما را سرزنش کند؛ با توجه به همین قاعده ساده و روزمره می‌توان فهمید که وقتی انسان، خدا و صفات او را شناخت، می‌فهمد که او مولا و مافوق اوست. بنابراین بر خود لازم می‌داند که به فرامین و دستورات او عمل کند و عقل او نیز تایید می‌کند که اگر دستور را انجام ندهد مستحق سرزنش و تنبیه خواهد بود.

نکته: با توجه به توضیحات فوق مشخص می‌شود که دلیل از نظر شرعی همان دستور خداوند متعال، پیامبر او و ائمه علیهم السلام می‌باشد.

آثار روزه گرفتن

روزه از آن دست، عباداتی است، که آثار معنوی و مادی زیادی به همراه دارد. از تقرب به خداوند متعال گرفته تا ایجاد آرامش، همدلی و نظم اجتماعی همگی در سایه روزه داری محقق می‌شوند. از طرفِ دیگر نیز آثار پزشکی و علمی مختلفی برای این مسئله وجود دارد که نشان دهنده تاثیر به سزای روزه داری در جسم و جان انسان است.

عکس آورده شود

حکمت‌های روزه گرفتن

بر اساس آموزه‌های دین مقدس اسلام، هر تکلیفی از واجبات و محرمات دارای حکمت‌‌های پیدا و ناپیدای متعدد است. در واقع واجبات و محرمات بر اساس فواید و ضررهای واقعی که متوجه جسم و جان و فرد و اجتماع انسانی می‌شود توسط خداوند متعال بیان گشته‌اند تا انسان را به راه سعادت مادی و آرامش ناب معنوی هدایت کنند. روزه گرفتن نیز به عنوان یکی از واجبات الهی از این قاعده مستثنی نبوده و دارای حکمت‌های متعددی است که در یک پست مستقل در پورتال مجازی جامعه الاحکام به آن پرداخته‌ایم.

نتیجه گیری

با توجه به توضیحات مفصلی که در این پست خدمت شما کاربران عزیز ارائه دادیم مشخص گردید که روزه یکی از دستورات خداوند متعال است و بر هر مکلف و انسان مسلمانی، گرفتن آن واجب است. همچنین نشان دادیم که روزه‌داری منحصر در دین اسلام نبوده و دارای آثار و حکمت‌های متعدد مادی و معنوی می‌باشد. از این که در این مقاله با جامعه الاحکام همراه بودید سپاسگذاریم و از شما دعوت می‌کنیم که نظرات خود را در قسمت پائین مقاله با ما به اشتراک بگذارید.